Të gjitha kompanitë (të huaja ose jo), që janë të regjistruara në regjistrin tregtar dhe paguajnë TVSH, janë subjekt i tatimit mbi fitimin.
Fitimi i tatueshëm për periudhën tatimore përcaktohet në bazë të bilancit dhe shtojcave të tij, të cilat duhet të jenë në përputhje me ligjin “Për kontabilitetin”, me dispozitat e këtij ligji, si dhe me aktet nënligjore të nxjerra nga Ministria e Financave për këtë qëllim.
Tatimi mbi fitimin paguhet çdo tremujor ose çdo muaj në formë paradhënie gjatë vitit, bazuar në këste mujore.
Administrata tatimore, bazuar në të dhënat e deklaratës së fitimit të tatueshëm të vitit paraardhës, dorëzuar nga tatimpaguesi brenda datës 31 mars të vitit vijues, llogarit këstet mujore të paradhënieve të tatimit mbi fitimin për periudhën prill – dhjetor të vitit vijues dhe për periudhën janar – mars të vitit të ardhshëm.
Këstet mujore të paradhënieve të tatimit mbi fitimin, për periudhën prill – dhjetor të vitit vijues dhe për periudhën janar – mars të vitit të ardhshëm, i njoftohen tatimpaguesit brenda datës 30 prill të çdo viti.
Këstet e paradhënieve të tatimit mbi fitimin, përcaktuar si më sipër paguhen nga tatimpaguesit në bazë tremujore ose në bazë mujore.
Kur këstet e paradhënieve të tatimit mbi fitimin paguhen në bazë tremujore, kësti i çdo tremujori llogaritet në bazë të shumës së kësteve të çdo muaji të tremujorit. Afatet e pagesës së kësteve tremujore të paradhënieve janë:
për tremujorin e parë (janar-shkurt-mars) të vitit, brenda datës 30 mars
për tremujorin e dytë (prill-maj-qershor) të vitit, brenda datës 30 qershor
për tremujorin e tretë (korrik-gusht-shtator) të vitit, brenda datës 30 shtator, për tremujorin e katërt (tetor-nëntor-dhjetor) brenda datës 30 dhjetor.
b) Kur këstet e paradhënieve të tatimit mbi fitimin paguhen në bazë mujore, afati i pagesës është brenda datës 15 të çdo muaji.
Llogaritja e kësteve mujore të paradhënieve
a) Kur tatimpaguesi ka më shumë se dy vite që e ka filluar veprimtarinë, këstet mujore të paradhënieve të tatimit mbi fitimin llogariten si më poshtë:
Shembull:
Tatimi mbi fitimin: Viti 2015 = 1,200,000 lekë
Këstet mujore të paradhënieve të tatimit mbi fitimin për vitin 2016 do të jenë:
– Për periudhën prill – dhjetor 2016 : 1,200,000/12 muaj = 100,000 lekë/muaj. Totali për 9-mujorin: 100,000 x 9 muaj = 900,000 lekë.
– Për periudhën janar – mars 2017: 1,200,000/12 muaj = 100,000 lekë/muaj. Totali për 3-mujorin 100,000 x 3 muaj = 300,000 lekë.
– Për tremujorin e parë (janar – mars) 2016 kësti i paradhënieve presupozohet se është përcaktuar më parë (në vitin 2015) sipas skemës së mësipërme, bazuar në deklaratën e fitimit të tatueshëm të vitit 2013.
Por në asnjë rast, tatimet nuk mund të kërkojnë parapagim të tatimit mbi fitimin më të lartë se viti i mëparshëm. Në ligjin për tatimin mbi të ardhurat, thuhet që nëse biznesi vlerëson se ka një rritje të xhirove dhe si rezultat i kësaj, edhe rritje të fitimeve, mund të bëjë vetëdeklarim dhe të paguajë këste më të larta të tatimit mbi fitimin. “Nëse organet tatimore vlerësojnë se tatimi mbi fitimin për periudhën vijuese tatimore do të tejkalojë me më tepër se 10% tatimin mbi fitimin e periudhës së mëparshme tatimore, ato mund të rregullojnë në rritje parapagimet, në përputhje me tatimin mbi fitimin e vlerësuar prej tyre”, ligji kufizon që të ketë fryrje më të mëdha se 10% të kësteve. Po ashtu, në bazë të urdhrit të ministrit të Financave, fryrja e kësteve nëse ka dyshime të fshehjes së tatimit bëhet vetëm për dy muajt e fundit të vitit. “Brenda datës 31 tetor të çdo viti, tatimpaguesit duhet të paraqesin në administratën tatimore një deklaratë vlerësuese të tatimit mbi fitimin për vitin korrent.
Administrata tatimore mund t’i rrisë këstet mujore të parapagimeve vetëm për dy muajt e fundit të vitit tatimor vijues (nëntor-dhjetor), në rastet e mëposhtme:
a) Kur tatimpaguesi vetë konstaton se tatimi mbi fitimin, i vlerësuar prej tij për vitin vijues, do të jetë mbi 10% më i lartë se këstet mujore të paradhënieve të llogaritura sipas ligjit, ai duhet të paraqesë një deklaratë vlerësimi të tatimit mbi fitimin për vitin ushtrimor jo më vonë se data 31 tetor. Mbi këtë bazë, administrata tatimore korrigjon në rritje këstet për muajt nëntor dhe dhjetor të vitit vijues.
c) Administrata tatimore mund të korrigjojë madhësinë e këstit mujor për periudhën nëntor-dhjetor, edhe kur tatimpaguesi nuk vepron në përputhje me kërkesat e përmendura në pikën “a” më sipër, pra kur nuk dorëzon një deklaratë vlerësuese të tatimit mbi fitimin për vitin vijues dhe nuk kërkon vetë rritjen e parapagesave si rezultat i vlerësimit që ai bën për rritjen e fitimit të tij me mbi 10% në vitin vijues në krahasim me vitin paraardhës. Vlerësimi në këtë rast bëhet duke u bazuar në të gjitha informacionet që administrata tatimore ka në dispozicion, përfshirë shitjet e deklaruara, blerjet, importet, eksportet, tenderët e fituar, informacione nga bankat, furnitorët, klientët etj. Nga këto informacione, administrata tatimore duhet të krijojë bindjen se tatimi mbi fitimin e këtij tatimpaguesi në vitin vijues, do të jetë mbi 10% më i lartë se në vitin paraardhës.
Në çdonjërin nga rastet e mësipërme, administrata tatimore njofton tatimpaguesin për rritjen e kësteve të paradhënieve”, thotë urdhri i vitit 2014 i ministrit të Financave.
Një nga nenet e ligjit të supergjobave (procedurave tatimore), miratuar në tetor të vitit 2015 dhe që nuk u rrëzua nga Gjykata Kushtetuese, ishte ai për gjobat, në rast se këstet e tatimfitimit nuk paguheshin në kohë. Në muajt e parë të 2016-s, tatimet i njoftuan bizneset se “Mospagimi në afat i kësteve paraprake të tatimit mbi fitimin ose kësteve paraprake të tatimit të thjeshtuar mbi fitimin, sipas nenit 30, të ligjit nr. 8438, datë 28.12.1998, “Për tatimin mbi të ardhurat”, të ndryshuar, dënohet me gjobë në masën 15% të shumës së këstit për t’u paguar. (Ndryshuar me ligj nr. 99/2015, datë 23.09.2015, botuar në Fletoren Zyrtare Nr. 187, datë 28 tetor 2015, neni 114/1)).”
